Pracownia geograficzna.

Pracownia geograficzna

Pracownia geograficzna była wizytówką Szkoły Powszechnej Nr 3 im. Hieronima Konarskiego w Czeladzi.

Była to szkoła podstawowa męska, 7 klasowa, mieszcząca się w budynku na „Skałce”. W tym samym gmachu miała swoją siedzibę szkoła żeńska nr 4. Obie szkoły powstały w wyniku upaństwowienia i podziału  szkoły prywatnej prowadzonej przy kopalni „Saturn” w roku 1925.

Uroczyste otwarcie pracowni geograficzno–historycznej odbyło się 1 marca 1936 roku. Poprzedzone było długimi przygotowaniami. Należało wyposażyć klasę w nowoczesne pomoce naukowe. Jako pierwszy zakupiono globus indukcyjny (15.09.1934 r.) następnie epidiaskop (29.02.1936 r.). Od 10 grudnia 1934 roku nauczyciele z pomocą uczniów zaczęli tworzyć pierwsze mapy plastyczne.

Nauczyciele Szkoły Powszechnej Nr 3 im. H. Konarskiego w Czeladzi.

W celu pozyskania funduszy na doposażenie pracowni, 1 lutego 1935 roku, komitet składający się z członków Rady Pedagogicznej i Opieki szkolnej (to odpowiednik dzisiejszej Rady Rodziców) zorganizował zabawę taneczną w klubie Towarzystwa „Saturn”. Prace montażowe pracowni zakończono 4 listopada 1935 roku.  

W kronice szkoły pod datą 1 marca 1936 roku zapisano:

„1 odbyło się uroczyste otwarcie pracowni geograficzno – historycznej.O godzinie 11 zebrali się na Sali gimnastycznej przedstawiciele samorządu miejskiego, miejscowe nauczycielstwo, Opieka szkolna oraz rodzice uczniów. Porządek dzienny uroczystości: 1) Zagajenie. 2) Przemówienia. 3) Krótki referat na temat „Jak powstała pracownia i jej znaczenie w nauczaniu”. 4) Sprawozdanie kasowe z funduszów zebranych na pracownię geograficzną. 5) Symboliczne otwarcie pracowni. 6) Pokazy pomocy, w które jest wyposażona pracownia.

Po zagajeniu przez członka Opieki szkolnej, powołano na przewodniczącego przedstawiciela zarządu miasta p.  J. Tajchmana, który po przybyciu Pana Inspektora Szkolnego dr St. Kursy oddał przewodnictwo w jego ręce.

Referat p.t. „Jak powstała pracownia i jej znaczenie w nauczaniu” wygłosił Kierownik szkoły p. E. Bałaziński. Po kilku przemówieniach   wpisali się do księgi pamiątkowej. Następnie Pan Inspektor przeciął biało - czerwoną wstęgę, którą trzymali w drzwiach uczniowie: w stroju górniczym i krakowskim, i wszyscy goście wkroczyli do pracowni. Tu kierownik szkoły pokazał obecnym mapy plastyczne, konturowe i ścienne wszystkich części świata i zapoznał z ich celowością. Oglądano globusy indukcyjne, atlasy, albumy różnych części świata, Zagłębia i Czeladzi, lalki w strojach ludowych oraz obrazki, wyświetlane  epidiaskopem.

Widzowie nie szczędzili pochwał Kierownictwu szkoły oraz nauczycielstwu, którzy każdą wolną chwilę poświęcali przez rok czasu, aby dokonać tego pożytecznego dzieła dla dobra uczniów. Przedstawiciel zarządu miasta p. J. Tajchman złożył p. Kierownikowi wyrazy największego uznania i podziękowanie za jego niestrudzoną działalność dla dobra szkoły".

Po tekstem została wklejona fotografia przedstawiająca osoby zaangażowane w tworzenie pracowni oraz opis do fotografii.

Opis fotografii.

 

1. p. E. Bałaziński – plan urządzenia pracowni, ogólny nadzór i wykonanie części map konturowych.

2. p. J. Wieczorkówna – albumy z wycinkami, lalki w strojach ludowych, malowanie map.

3.   p. J. Mróz,

4.   p. St. Masłowski,

5.   p. A. Koźlicki – mapy plastyczne.

6.   p. St. de Laval malowanie map.

7.   p. St. Kwiatek – mapy konturowe.

8.   p. Ign. Pudlik – główny opiekun szkoły.

9.   p. Br. Szlauer – pomagał w wykonywaniu t.zw. szafy na mapy.

10.p Wł. Krawczyńska – członek grona nauczycielskiego szkoły N.3

Była to pierwsza tak nowocześnie urządzona pracownia geograficzno-historyczna w Zagłębiu. Uroczystość otwarcia opisał „Kurjer Zachodni” z 4 marca 1936 roku. Uczestnicy uroczystości mogli zobaczyć mapy plastyczne wszystkich części świata i Polski - wielkości map ściennych. Mapy wykonano na dykcie z ułożonej jedna na drugiej warstwie materiału (trwałego), mocno spojonego (sklejonego). Mapy były wykonane niezwykle starannie, odwzorowując kształt gór, wyżyn, równin, dolin i nizin. Zostały również odpowiednio pokolorowane. Oprócz tego we wszystkich zostały oznaczone biało-amatantowemi punktami te miejscowości gdzie się znajdują największe skupiska naszych rodaków, lub gdzie poszczególni Polacy odznaczyli się wybitnemi czynami np. Kościuszko, Pułaski, Domejko, Folkierski i Malinowski, Strzelecki, Cezrski i in. Obok znajdowały się pozostałe mapy – ścienne i konturowe zawieszone na rolkach. 

Mapy w pracownia geograficzno – historyczna w szkole nr 3. 1936 r. 

Fot. autor nieznany. Z kroniki Szkoły nr 3. Archiwum ZSOiT w Czeladzi. 

Mapy w pracowni geograficzno-historycznej.

Na stołach w pracowni umieszczono globusy i małe czarne globusiki, na których można było rysować. Klasa zostały wyposażona w portrety królów polskich, albumy z obrazkami wykonane przez nauczycieli. Na półeczkach ustawiono lalki w strojach ludowych. O nowoczesności pracowni świadczy również to, że została ona wyposażona w epidiaskop – urządzenie projekcyjne służące do wyświetlania obrazów.

Szafa z pomocami naukowymi w pracowni geograficzno-historycznej.

Ławki z globusami, w głębi na stoliku epidiaskop.

Klasa zostały wyposażona w portrety królów polskich, albumy z obrazkami wykonane przez nauczycieli. Na półeczkach ustawiono lalki w strojach ludowych.

Lalki w strojach ludowych w pracowni geograficzno-historycznej.

Sukces tego przedsięwzięcia był możliwy dzięki determinacji ówczesnego dyrektora szkoły Edwarda  Bałazińskiego i wielu godzin pracy nauczycieli. W kolejnych latach, aż do wybuchu wojny, wyposażenie pracowni nadal było uzupełniane. W listopadzie 1938 zakupiono pocztówki do historii i geografii, w grudniu 1938 sprowadzono 20 filmów do geografii, historii i j. polskiego za sumę 77 zł 30 gr. (łącznie zgromadzono kolekcje 76 filmów). Uczniowie korzystali z 7 globusów fizycznych, 7 indukcyjnych i 11 atlasów. W marcu 1939 zakupiono 104 mapki Polski i wszystkich części świata.

Pracownia jak na ówczesne standardy była doskonale wyposażona. Ciekawe jaki miało to wpływ na poziom wiedzy uczniów, którzy z niej korzystali?

Weronika Zdrodowska 1 er

Adrian Sałata 1 eh
Red. Dorota Kwiecińska